Iedereen kent haar. Marilyn Monroe. Haar gekrulde platina blonde haren. De rode lippen. Haar slaperige sirene ogen en een zwoele stem. Het beeld van Marilyn in haar witte jurk die omhoog geblazen wordt. Marilyn Monroe is zelfs jaren na haar dood nog steeds een seksicoon. Leon Shamroy, de persoon die haar eerste screentest filmde in 1946, beschreef haar als “sex on a piece of film.” Denk aan Marilyn en dan denk je aan de Hollywood bombshell, die de belichaming was van zowel glamour als ellende. Haar problematische privéleven overschaduwde haar carrière als getalenteerde actrice.
Sinds haar dood in 1962, waarvan velen nog steeds beweren dat het een moord is geweest, hebben alle aspecten die van haar een icoon hebben gemaakt er ook voor gezorgd dat Marilyn ontmenselijkt werd. Niet langer werd ze gezien als een echte vrouw van vlees en bloed die verschrikkelijke dingen heeft meegemaakt. Ze werd een idee en haar trauma werd voer voor films en boeken over haar leven. Vandaag komt de nieuwste toevoeging aan de dehumanisatie van Marilyn op Netflix. De film Blonde is gebaseerd op het boek met de gelijknamige titel uit 2000, geschreven door Joyce Carol Oates. Het is wederom fictie en de vroege recensies zeggen dat de film de exploitatie van Marilyn aan de kaak wil stellen, maar tegelijkertijd er ook aan bijdraagt. Het wordt tijd dat we daar mee stoppen.
Wie was Norma Jeane Mortenson?
Marilyn werd geboren als Norma Jeane Mortenson op 1 juni 1926, in Los Angeles. De toekomstige Monroe groeide op zonder de luxe en bekendheid die ze op een dag zou krijgen. Haar moeder, Gladys Pearl Baker, had moeite om rond te komen. Haar vader was nergens te bekennen.
Gladys had geen geld om voor haar dochter te zorgen, dus bracht ze haar naar weeshuizen en pleeggezinnen. Nadat Gladys werd gediagnosticeerd met paranoïde schizofrenie en opgenomen in 1934, nam Grace Goddard, een vriendin van de familie, de zorg over Norma op zich.
De moeilijke tijden bleven Norma haar hele leven achtervolgen. Op haar achtste werd ze seksueel misbruikt in een pleeggezin. Op school werd ze gepest. De glamour van het grote scherm hielp haar om dit allemaal te vergeven. De films uit de Golden Age van Hollywood inspireerde haar om te dromen over een betere toekomst. Ze hield van films en wilde net zo zijn als Jean Harlow.
Op zestienjarige leeftijd trouwde ze met de 21 jarige Jim Dougherty zodat ze niet weer in een pleeggezin terecht zou komen. In 1944, tijdens de Tweede Wereldoorlog, werd Dougherty uitgezonden terwijl zijn vrouw ging werken in een munitiefabriek. Op een dag kwam er een fotograaf langs die zo onder de indruk was van de inmiddels 18-jarige Norma, dat hij foto’s van haar nam. Dat was de start van haar carrière. Haar huwelijk liep stuk terwijl ze een modellencarrière achterna streef. Ze was perfect voor pin-up portretten en werkte er hard aan om steeds beter te worden. Ze kleurde ook haar roodbruine haar naar het platina blond waar ze bekend om is geworden.
Wie was Marilyn Monroe?
Monroe had in eerste instantie een contract bij 20th Century Fox. Toen dat nergens op uitliep, kreeg ze werk bij Columbia. Ze wilde echter haar best blijven doen om zichzelf te transformeren in de persoon die ze wilde zijn. Haar naam werd veranderd naar Marilyn Monroe, eerst alleen voor de films, maar later ook als haar legale naam. Het was maar een deel van haar transformatie. Ze leefde vanuit haar koffers en was constant bezig om beter te worden in haar werk.
Het was niet makkelijk om groot te worden als actrice in de jaren 50. De filmindustrie werd in die tijd gedomineerd door vijf grote studio’s die de monopolie hadden over filmproductie, distributie en het tonen van de films. Deze studio’s werden geleid door mannen. Kleine studio’s waar vrouwen aan het roer stonden maakten geen schijn van kans.
Marilyn wist wel een succes te maken van zichzelf. Haar natuurlijke schoonheid hielp haar om binnen te komen, maar haar harde werk maakte van haar een superster. Ze was de ster van films als The Seven Year Itch (1955), Some Like It Hot (1959) en Gentlemen Prefer Blondes (1953). Monroe werd een fantastische actrice waar je naar bleef kijken. Haar komische timing was perfect. Het is een deel die vaak onderbelicht blijft als we het hebben over de superster.
Marilyn vecht terug
Ondanks dat haar filmcarrière een succes was, was haar privéleven minder rooskleurig. Ze is een aantal keren getrouwd geweest, maar kon geen kinderen krijgen. Dat was zwaar voor Marilyn. Ook had ze het idee dat ze niet echt van iemand kon houden. In een oud dagboek zei ze hierover: “Ik ben altijd heel erg bang geweest om echt iemands vrouw te zijn omdat ik weet dat in het leven iemand niet echt van een ander kan houden.” Het publiek zag deze kant echter nooit van Marilyn.
In 1953 publiceerde Playboy naakfoto’s van Monroe zonder haar toestemming. De foto’s waren genomen in 1949 toen Monroe nog aan de weg timmerde. Hugh Hefner, die geobsedeerd was door Monroe, kocht de foto’s en plaatste ze in zijn tijdschrift. Na haar dood kocht hij ook een plek naast haar graf, waar hij nu begraven ligt. Het was het begin van de exploitatie van Monroe. Op het toppunt van haar bekendheid vocht ze wel tegen het studiosysteem. Ze werd gedwongen om rollen aan te nemen die ze niet wilde, en daarom verbrak ze haar contract met Fox in 1954 en begon haar eigen productiebedrijf. Fox probeerde haar dwars te liggen, maar Marilyn werd toch succesvol en kreeg een nieuw contract met een hoger salaris en meer controle over haar toekomstige rollen. Ze vocht voor gelijkheid en kreeg het.
De dood van een icoon
In een van de laatste interviews die Marilyn gaf, smeekte ze de journalist om geen grap van haar te maken. Helaas heeft Hollywood van haar een tragedie gemaakt. Een ster geplaagd door affaires, daddy issues en verslaving. Op 36 jarige leeftijd stierf Marilyn Monroe in haar eentje. Was het zelfmoord? Wraak van de Kennedys? Een ongeluk? Zestig jaar later is het nog steeds niet duidelijk. Het feit dat ze zo jong stierf heeft er ook voor gezorgd dat ze in de ogen van het publiek altijd jong zal blijven. Ze wordt gezien als een slachtoffer. Een tragische schoonheid. Dat is het beeld dat ook steeds terug komt in iedere biopic die over haar wordt gemaakt.
Marilyn spreekt tot onze verbeelding omdat we het idee van haar in vele vormen kunnen gieten. We kunnen haar zien als slachtoffer, als de essentie van vrouwelijkheid of gewoon het domme blondje. Marilyn is een mysterie en daardoor ook voer voor oppervlakkige filmmakers. In veel films over haar leven ligt de focus op hoe ze succesvol werd, waarna er snel wordt overgegaan op haar ondergang. Haar successen worden vrijwel niet gevierd.
Marilyn Monroe was een creatie van Norma Jeane Mortenson. Ze speelde een rol die een rol speelde in de films. Erg vermoeiend maar ook indrukwekkend. Haar leven was tragisch, maar kende ook zoveel hoogtepunten. Het is begrijpelijk dat we als publiek meer interesse hebben in de tragedie, maar Monroe verdient het om ook gevierd te worden om alle successen die ze heeft bereikt.
Een biograaf van Monroe omschreef de obsessie met het icoon als volgt:
“In het geval van Marilyn geloven mensen wat ze willen geloven. Ze leeft in de fantasieën van de nationale verbeelding. Ze is de belichaming van een verhaal met ongelimiteerde mogelijkheden, verhaallijnen, personages en gebeurtenissen. Marilyns leven en dood zijn flexibel geworden, plastic representaties van een echt persoon en echte gebeurtenissen. Niemand kan de kracht van haar representatie ontkrachten. Ze is de blondine die de Amerikaanse verbeelding achtervolgt. “
Blonde
Ana de Armas speelt in de nieuwe film Blonde de rol van Marilyn. De film heeft tot nu toe niet veel goede kritieken gekregen en zal zich waarschijnlijk ook voornamelijk focussen op de slechte gebeurtenissen in haar leven. Hoewel het begrijpelijk is dat we van haar een fantasiefiguur maken, moeten we ons realiseren dat ze een echt persoon was die zowel hoogtepunten als dieptepunten heeft meegemaakt. Het wordt tijd dat we van Marilyn weer een mens maken en haar ook vieren om al het goede wat ze de wereld heeft gegeven. Ze is meer dan een sekssymbool of een gezicht die leuk staat op merchandise. Marilyn was een sterke vrouw die lange tijd wist te overleven in een wereld waar alles tegen haar was. Dat is wat er belicht moet worden. Dat heeft ze namelijk verdiend.
