Gisteren was 2012 weer op televisie en toen ik daar langszapte, bleef ik hangen, ook al had ik de film al een paar keer gezien. Ik vind het leuk om films te kijken waarin steden vergaan, waarin mensen bij bosjes neervallen en waarin de aarde flink naar de klote gaat. Yup, ik hou ontzettend van rampenfilms, het is een van mijn guilty pleasures. Want tsja… écht goed zijn deze films vrijwel nooit. Het is heerlijk om te kijken hoe de wereld ten onder gaat terwijl je zelf lekker thuis veilig op de bank zit. Pak je popcorn, het is tijd om uit te leggen waarom rampenfilms zo leuk zijn.

Het gebeurt niet echt, je bent veilig

Ja, natuurlijk is de wereld niet veilig van natuurrampen en klimaatverandering. Maar daar is deze site niet voor bedoeld, en bovendien zijn er mensen die daar véél meer van af weten. Hoewel global warming natuurlijk een super belangrijke issue is, gaat dit artikel over rampenfilms. En rampenfilms zijn… een klein ietsiepietsie beetje, een tikkeltje maar, overdreven. In sommige rampenfilms zit wel een kern van waarheid, of een belangrijke achterliggende boodschap, maar als puntje bij paaltje komt is en blijft het fictie. Flink entertainende fictie waar je erg van kan genieten.

Want er zijn geen ernstige stormen in Amsterdam met hagelstenen zo groot als een basketbal. Er is geen vulkaanuitbarsting even verder in de anders zo rustige buitenwijk. Een tsunami zal je waarschijnlijk niet bereiken en het ijs van de Noordpool breidt zich niet opeens uit tot aan de Benelux. Al deze fenomenen zijn wel lekker om naar te kijken terwijl je rustig in je eigen, veilige huiskamer zit met een lekkere snack binnen handbereik. Het is allemaal niet reëel genoeg. En tóch… toch zal je je afvragen ‘wat zou ik doen’ als je in de schoenen van de held zou staan. Hoewel het een ver van je bed show is, kun je je ondanks alles toch voorstellen hoe het zou zijn als dit echt gebeurde. Dat is bij een superheldenfilm of science fiction-spektakel net even iets anders.

Omdat je weet hoe hagelstenen er uit zien, omdat je beelden hebt gezien van een actieve vulkaan, omdat je in de stad bent geweest waar de film zich afspeelt; je kan er een goed beeld bij vormen. Dat is deels de aantrekkingskracht van een goede rampenfilm.

Vernietiging! Explosies! Chaos!

Een ander deel van de charme van rampenfilms is de actie. De actie in deze films is anders dan die in een standaard actiefilm, thriller of spektakelstuk zoals The Avengers. Steden gaan goed kapot, er gaan miljoenen mensen dood en bovendien is er een overdaad aan vuur, lava, water, wind, aardverschuivingen of welk natuurverschijnsel dan ook een hoofdrol speelt. Vaak is dat een mooie combinatie uit dat rijtje. Tenzij je naar een Michael Bay-film kijkt, is de kans klein dat je zo veel destructie zal zien in één film.

Over Bay gesproken… ook hij heeft een rampenfilm gemaakt: Armageddon. Bruce Willis in de ruimte, hoezee! En hoewel Armageddon heftig leunt op de romance en familie, kan je het aan Michael Bay overlaten om Alle Explosies Overal Aan Toe Te Voegen Zelfs Als Dat Niet Nodig Is. BOEM! BAM! Meteoriet op je huis!

Een rampenfilm is lekker om op te zetten als je niet in de stemming bent voor een tranentrekker, een psychologische thriller of een goed geacteerd drama. Want bij een rampenfilm kun je eigenlijk gewoon hersenloos naar het scherm kijken: nadenken is niet echt nodig. Het gaat om vernietinging, om chaos en om een stervende mensheid die last minute nog nèt gered wordt. Want hoe groot de ramp ook: de held zegeviert altijd en redt de dag. Dus ondanks dat je net hebt gekeken naar hoe heel veel mensen heel naar dood gingen, hou je toch een fijn gevoel over aan de film, dankzij het redelijk positieve einde.

De plot is vrijwel altijd hetzelfde

De wereld/een boot/een stad is langzaam aan het vergaan. Een HOOP mensen gaat binnenkort dood. Persoon X is hard nodig om de wereld/boot/stad te redden, máár… de ex-partner/kinderen/zieke oom/bejaarde ouders van Persoon X moet(en) eerst veilig zijn! Intussen is er overal destructie en chaos. Daarna gaat Persoon X bijna dood, ware het niet dat Persoon Y de reddende engel is. Maar Persoon Y, dat was toch de nieuwe partner van X’s ex/grote pestkop/die nare persoon/de brombeer? Nee, want Persoon Y offert zichzelf op en bleek toch niet zo vervelend te zijn als Persoon X altijd dacht. Door die opoffering kan Persoon X weer verder met hervonden kracht/liefde/zin in het leven waardoor X eindelijk de wereld/boot/stad kan redden van de ondergang. Hoera!

Is dat erg, dat het plot altijd min of meer hetzelfde is? Zeker niet. Het is immers een rampenfilm, dus je weet van tevoren wat je kunt verwachten. Je kunt bijna niet de mist in gaan met een rampenfilm omdat je weet wat er gaat gebeuren. Dat is beter dan naar een film gaan waar je super naar uit kijkt, waarna de film enorm blijkt tegen te vallen en je na twee uur teleurgesteld bent. Rampenfilms stellen vrijwel nooit teleur. Rampenfilms zijn er voor je. Soms is een rampenfilm gewoon net wat je nodig hebt. Lekker hersenloos vermaak, en een hoop mensen die op de meest vreselijke wijze worden vermorzeld onder vliegende brokstukken.

Mijn favoriete rampenfilms

Rampenfilms zijn te onderscheiden in diverse subgenres. Hier zijn drie van die subgenres en mijn vijf favoriete films van deze genres, in alfabetische volgorde. Laat in de comments vooral weten wat jouw favoriete rampenfilms zijn!

Natuurrampen

1. 2012 (2009)
2. Deep Impact (1998)
3. Hard Rain (1998)
4. The Day After Tomorrow (2004)
5. The Poseidon Adventure (1972)

Aliens komen ons vernietigen

1. Cloverfield (2008)
2. Independence Day (1996)
3. Mars Attacks! (1996)
4. The Mist (2007)
5. War of the Worlds (2005)

Gebaseerd op een waargebeurd verhaal*

1. Alive (1993)
2. The Impossible (2012)
3. The Perfect Storm (2000)
4. Titanic (alleen het deel waarin de boot zinkt, niet de hele romance) (1997)
5. United 93 (2006)

*Disclaimer: aangezien deze films zijn gebaseerd op ware feiten, zijn dit natuurlijk geen LEUKE films. Dit zijn vooral GOEDE films over feitelijke rampen