In veel recensies van Hell Followed With Us (van dezelfde auteur als The Spirit Bares Its Teeth), benoemden lezers dat de woede van Andrew Joseph White voelbaar was. Dat is in dit tweede, losstaande boek niet anders. Ondanks dat de flapteksten dezelfde stijl hebben en dat diversiteit weer een grote rol heeft, is The Spirit Bares Its Teeth (TSBIT) geen vervolg op Hell Followed With Us (HFWU). Waar HFWU wat meer richting sciencefiction ging, voelt TSBIT meer als een Victoriaanse horrorfantasy. Een aanrader als je wilt weten hoe moeilijk het voor (trans)vrouwen kan zijn om in een door mannen geregeerde wereld te navigeren, zelfs als ze magische krachten hebben. Of misschien zelfs juist als ze krachten hebben.

Waar gaat The Spirit Bares Its Teeth over?

“Mors vincit omnia. Death conquers all”

In een alternatief Londen in 1883 zijn geesten onderdeel van het dagelijks leven. Net als de mediums met paarse ogen, die met geesten kunnen communiceren. Uiteraard is die eer alleen voor leden van ‘the Royal Speaker Society’, die bomvol middelbare witte mannen zit.

Daarom wil de zestienjarige transgenderjongen Silas niets liever dan zijn ogen uit zijn oogkassen trekken. Zijn paarse pupillen en mysterieuze krachten zorgen namelijk dat zijn ouders hem als geschikte kandidaat zien om een ‘Speaker wife’ te worden. Het maakt zijn ouders niet uit dat Silas geen meisje is, autistisch is en een goede chirurg zou zijn. Ze zien het als een enorme eer om uitgehuwelijkt te worden aan een oude man met als enige doel om meer Speakers te baren.

Wanneer Silas in opstand komt, krijgt hij de diagnose ‘Veil sickness’. Een ziekte die bedacht is door de Speaker Society om vrouwen klein te houden. Silas wordt dus naar ‘Braxton’s Sanitorium and Finishing School’ om beter gemaakt te worden, of hij dat nou wil of niet. De faciliteit is koud, de instructeurs genadeloos en de studenten worden geschikte Speaker wives of ze verdwijnen op mysterieuze wijze. Wanneer de geesten rondom Braxton Silas om hulp vragen, is het dus tijd om actie te ondernemen. Hij zet alles op alles om de narigheid in Braxton aan het licht te brengen, als de faciliteit niet eerst zijn eigen ondergang wordt.

Dat is nogal wat

De flaptekst van TSBIT geeft duidelijk weer hoe grimmig de wereld en het magiesysteem zijn die Andrew Joseph White heeft gecreëerd. Er gebeurt nogal wat. Niet alleen worstelt de hoofdpersoon met zijn genderidentiteit, maar ook zijn autisme en zijn behoefte om chirurg te worden in een wereld waarin vrouwen geen geneeskunde mogen studeren. Daar komen magische krachten en een kind-huwelijk dan nog bovenop.

Niet geheel onverwachts: niet al die elementen waren nodig om dit verhaal te vertellen. The Spirit Bares Its Teeth had ook prima een historische novelle kunnen zijn over mensen met paarse irissen. Zonder het echte fantasy element en de geesten dus. Aan de andere kant had ik het dan uiteraard niet opgepakt, dus ben ik toch erg blij met de keuzes van de auteur.

Verrassend weinig spirits in The Spirit Bares Its Teeth

Ik had juist op meer geesten gehoopt in dit boek! Het feit dat het fantasy-element weggelaten had kunnen worden om hetzelfde verhaal te vertellen, toont al aan dat dit magertjes is. Natuurlijk zorgen de geesten wel dat het plot vordert, maar die dingen kunnen makkelijk anders opgelost worden. De “fantasy” in dit fantasyboek had een meer integraal deel van het verhaal mogen zijn.

Zelfs zonder geest toch behoorlijk gruwelijk en vooral gorey

Zelfs zonder constante dreiging van geesten, is The Spirit Bares Its Teeth gruwelijk en gorey. In recensies van Hell Followed With Us lees je dat het frequente gebruik van het woord ‘sinew’ mensen wit laat wegtrekken. Kun je je voorstellen dat TSBIT nóg erger is? Denk aan bloed dat in de rondte spat, hechtingen in progress die uitvoerig worden beschreven en pezen die door worden gebeten. Misselijkmakend goor, maar ook erg indrukwekkend geschreven. De tone of voice past perfect bij het analytische en objectieve perspectief van Silas. Bereid je dus goed voor.

The Spirit Bares Its Teeth is een aanrader als je je horizon wil verbreden

Het toffe aan de boeken van Andrew Joseph White is dat je inzicht krijgt in hoe heftig de wereld kan zijn voor een transgenderpersoon (met autisme). Dat is een unieke invalshoek die ik nog niet in fantasyboeken ben tegengekomen. Daarmee combineert hij herkenbare worstelingen met een ietwat luchtiger fantasy-element. Ietsje hè, zijn boeken zijn wel echt vrij gruwelijk. Kortom: dit boek heb ik niet per se met plezier gelezen, maar ik ben wel ontzettend blij dat ik het achter de kiezen heb. Kiezen, dat zijn tanden, snap je?