Er gebeurt helaas genoeg narigheid in de wereld, nog steeds. Is het dan leuk om over oorlog te lezen, zelfs in een fantasyboek? Nee, maar het is wel goed om je bewust te zijn van hoe het eraan toe kan gaan. ‘Lang leve de keizer’ geeft je een semi-kindvriendelijk kijkje in hoe een gehersenspoelde samenleving omgaat met mensen die anders zijn. In dit geval gaat het om magie hebben, maar het is niet moeilijk om gelijkenissen te zien met racisme bijvoorbeeld. Kortom: zeker geen leuk boek, maar het biedt interessante perspectieven.

Waar gaat Lang leve de keizer over?

Jaren geleden heersten er magiërs over het land. Ze bedreigden en bestalen de bevolking, tot een moedige man ingreep. Hij bracht welvaart en rekende voor eens en voor altijd af met de dreiging van magie. Nu worden nieuwe magiërs opgespoord en meegenomen naar een heropvoedingskamp, zodat de vrede en voorspoed van Xaphan gegarandeerd blijft. Tenminste, dat is het verhaal dat de regering vertelt.

Usiu is zestien als ze op een koude nacht ontdekt dat ze de vloek van magie heeft. Zonder aarzelen meldt ze zich bij de rechtbank, zoals goede burgers horen te doen. Nog even en ze zal van haar magie af zijn: de keizer zal haar helpen.

Maar is alles wel zo zwart-wit als het lijkt? Al snel hoopt Usiu dat ze nog kan ontsnappen aan de duistere toekomst die haar te wachten staat…

Hier wil ik zelf een disclaimer aan toevoegen. Ik vond het persoonlijk erg heftig om te lezen over het bespugen van mensen, gedwongen worden om in een ruimte te blijven waar urine en ontlasting ligt, en zweepslagen waarbij het bloed in de rondte vliegt. Het geweld wordt niet per se in detail beschreven, maar het is toch best pittig om te lezen.

Waarom heb ik dit boek gekocht?

Ik heb lang getwijfeld of Lang leve de keizer iets voor mij zou zijn. Een Instagrampost over een interview met de auteur was voor mij de doorslaggevende factor, gecombineerd met de “actie” die aan dit boek hangt. De opbrengst voor Lang leve de keizer gaat namelijk naar Warchild. Een prachtig initiatief!

De auteur vertelt in het interview waar ze inspiratie uit heeft gehaald: regimes waarin mensen hun dictator geweldig vinden, bijvoorbeeld nazi-Duitsland en hedendaagse conversietherapie. “In veel boeken is een dictator aan de macht door angst te zaaien, maar in het verleden én heden zijn mensen juist heel blij met hun leider doordat die alles heel goed brengt. Dat hij echt voor ze wil zorgen. En ik vroeg me af, hoe kan dat? Hoe kan het dat mensen écht geloven dat zo’n iemand het beste met ze voorheeft? Hoe kan het dat ze klakkeloos geloven dat een aangewezen groep de oorzaak is van al het slechte in het land, zonder dat in twijfel te trekken? Dat wilde ik onderzoeken in een fantasy-setting.” En dat is zeker gelukt!

Wie is de doelgroep van Lang leve de keizer?

Niet voor helden op sokken

De auteur benoemde zelf ook al op haar Instagramprofiel: ondanks dat de kaft van Lang leve de keizer er lieflijk en gezellig uitziet, gaat het om een gruwelijke dystopian. De vlinders wekken misschien de indruk dat het een luchtig fantasyboek is, maar niets is minder waar. De sfeer is vergelijkbaar met die van Sahana van Ruby Coene, alleen is de setting compleet anders en de doelgroep is jonger.

Wel voor jongeren vanaf twaalf

Over die doelgroep gesproken, verrassend genoeg is het boek geschikt voor jongeren vanaf een jaar of twaalf. Dat zou je misschien niet verwachten met een onderwerp zo heftig als oorlog, maar de schrijfstijl past perfect bij die leeftijd. Aan de ene kant is dat bewonderenswaardig. Aan de andere kant merkte ik dat ik zelf te oud ben voor dit boek. Hier en daar was er behoorlijk wat herhaling in taalgebruik bijvoorbeeld.

Ook de hoofdpersoon past goed bij de doelgroep. Er wordt benoemd dat Usiu zestien is, maar ze leest eerder als twaalf. Dat komt bijvoorbeeld door haar blinde vertrouwen in de samenleving en het feit dat ze niet rebelleert. Dit is namelijk geen optie in de maatschappij waarin ze opgroeit. Van een zestienjarige verwacht ik dat ze zich rebels gedragen, overal vraagtekens bij zetten en dingen uitproberen zoals drank, drugs, seks of joyriden bijvoorbeeld. Natuurlijk is dat op Usiu’s wereld niet echt van toepassing. Maar, dit zorgde wel dat ik me als volwassene moeilijk in haar kon verplaatsen of kon herkennen. Daarnaast laat de schrijfstijl weinig over om conclusies uit nuances te trekken. Alles wordt al voor je uitgeschreven en dat voelt ook wat kinderlijker, passend bij de doelgroep.

Wel voor (onder andere) aro-ace lezers

Leuk om te weten: Usiu is aromantisch aseksueel en dit wordt duidelijk benoemd, maar voert niet de boventoon. Er zit überhaupt geen romantiek in dit boek, wat het uitermate geschikt maakt voor aero-ace-lezers, maar niet uitsluitend voor hen. Kortom: Lang leve de keizer is een stuk doelgroep-specifieker dan ik verwacht had. Dat is bewonderenswaardig en soms wat frustrerend als volwassene.

Ontzettend gave worldbuilding en persoonlijke ontwikkeling

De eerste paar hoofdstukken geven een goed beeld van de tirannie van de keizer en waarom mensen hierin meegaan. Die worldbuilding is heel sterk, want het zit in alles. In woordgebruik, rituelen, kleding en zelfs in de rekensommen die Usiu op school krijgt. Het is meteen duidelijk hoe de cultuur in elkaar zit en dat is knap. Ook het lezen van hoe de werkkampen zijn, was intens en het creëert veel bewustzijn.

Worldbuidling als basis voor Usiu’s ontwikkeling

Juist dit sterke fundament van worldbuilding en de invloed daarvan op Usiu’s gedachten, legt de basis voor een prachtige persoonlijke ontwikkeling. Usiu’s interne dilemma rondom met welke gedachten ze is opgegroeid en wat ze zelf ziet en concludeert, was mijn favoriete onderdeel van dit boek. Het is heel gaaf hoe ze externe factoren heeft geïnternaliseerd en daardoor een hekel heeft aan zichzelf, maar ook weer niet. Van mij had de ommezwaai in wat Usiu gelooft een stuk eerder gemogen, zodat je nog verder in die ontwikkeling wordt meegenomen. Ik snakte richting het einde van het verhaal naar het moment dat Usiu meer pit krijgt en terug gaat vechten.

Ik wil graag een groot compliment geven voor de belangrijkste sterfscène van Lang leve de keizer. Dit stelt Usiu’s persoonlijke ontwikkeling namelijk in werking en heeft daardoor daadwerkelijk impact op het plot, in plaats van dat het alleen sensatie en drama creëert. Dat is heel sterk gedaan en ondanks dat het intens was om te lezen, ben ik onder de indruk.

Meer perspectieven, meer beter

Persoonlijk had ik dit verhaal graag gelezen vanuit twee perspectieven: vanuit Usiu en vanuit iemand die al in de opstand zit. Het contrast tussen die denkbeelden lijkt me juist heel gaaf. Ik miste een vurig personage om voor te rooten, vooral in de scènes waarin Usiu op de vlucht is. Dat had denk ik geholpen in het vormen van een band met personages. Deze hadden namelijk meer onderscheidend gekund en het waren er ook nogal wat. Aan het einde hoopte ik nog op een onverwachte wending, maar ook dit verhaalelement bleef wat oppervlakkig en voorspelbaar. En ik heb nog heel veel vragen rondom het magiesysteem die onbeantwoord blijven.

Lang leve de keizer is voor fans fantastisch

Voor liefhebbers van Sahana is Lang leve de keizer zeker een aanrader. Voor mijzelf zat er niet genoeg fantasy in en juist te veel gruwelijkheden, en ik ben helaas te oud. Daarnaast kon ik niet helemaal in het tempo van het verhaal komen. Tragere hoofdstukken worden afgewisseld met timeskips, waar ik juist meer van had willen lezen. Die combinatie voelde voor mij wat vreemd. Juist omdat de auteur zo’n toffe worldbuilding neerzet, was het contrast met de oppervlakkige personages en het oppervlakkige magiesysteem zo jammer. Lang leve de keizer zou ik dus geen tweede keer lezen. Barones der doden van dezelfde auteur was gelukkig veel meer mijn ding. Als je dus meer wilt lezen van Britt Zwijnenberg, moet je die zeker checken!