Sarah van Zoggel’s graphic novel Droom Weg is afgelopen maart uitgekomen bij Dutch Venture Publishing. Het eerste wat ik erover hoorde was dat het ging over iemand die enorm fan is van slapen. Omdat ik Ottessa Moshfegh’s My Year of Rest and Relaxation tot een van mijn favoriete boeken reken, wekte dat mijn interesse. Het tweede dat ik over Droom Weg te weten kwam was dat het een queer hervertelling is van de Griekse mythe van Pygmalion. Als je denkt aan boeken over mythologie denk je misschien als eerst aan iets erg avontuurlijks. Of misschien denk je bij moderne hervertellingen aan een meer humoristische draai zoals in de serie Kaos of in Percy Jackson bijvoorbeeld. Dit boek gaat een andere kant op. In plaats van de fantasie elementen staan juist de emoties uit het klassieke verhaal op de voorgrond.
Waar gaat Droom Weg over?
Pym is een eenzame student die zelden hun appartement verlaat. Die vindt toevlucht in slaap, waar alles even verdwijnt. Als Pym echter steeds opnieuw droomt over een mysterieuze vrouw, Galatea, die hen beter lijkt te begrijpen dan henzelf, begint de wakende wereld steeds minder interessant te worden… en zou Pym liever voor altijd in de droom blijven.
Wat als je dromen uitkomen, maar niet op de manier die jij wilde?
Droom Weg is een aromantische graphic novel die losjes is gebaseerd op de mythe van Pygmalion.
Interessante stijl
Wat gelijk opvalt bij het lezen van deze graphic novel is de prachtige manier waarop het getekend is. Het verhaal komt nog sterker over door de manier waarop het verteld is. Zo is het gebruik van kleur erg impactvol. Wanneer Pym wakker is, heeft alles een donkere grijze kleur. Alles in de manier waarop Pym de werkelijkheid ziet en hun emotionele staat komt over in de sfeer van de tekeningen. Pas in hun dromen wordt alles veel levendiger en kleurrijker. Daarnaast zijn de panels in de dromen veel groter en lopen er plaatjes buiten de panels, wat benadrukt dat tijd hier anders werkt.
Ook bijzonder vormgegeven zijn de momenten waarop Pym wakker wordt. Dan worden de levendige droom beelden namelijk onscherp. Er wordt op een interessante manier gespeeld met dit contrast tussen stijlen van dromen en wakker zijn. Wanneer de lijn tussen dromen en werkelijkheid vager wordt, lopen ook delen van de stijl in elkaar over.
De mythe van Pygmalion
Dit verhaal is losjes op de mythe van Pygmalion gebaseerd. In deze Griekse mythe is beeldhouwer Pygmalion zo teleurgesteld in vrouwen dat hij denkt nooit verliefd te zullen worden. In plaats daarvan maakt hij een ivoren beeld van een vrouw, Galatea. Hij maakte het beeld zo perfect dat hij er uiteindelijk smoorverliefd op werd. Hij behandelde het beeld alsof het leefde, kleedde het aan, kuste het, en smeekte de godin Aphrodite om een vrouw zoals haar. Aphrodite, ontroerd door zijn verlangen, schonk hem zijn wens: het beeld kwam tot leven en ze werden een koppel.
Droom Weg krijgt juist een aromantische wending
Hoewel in dit verhaal duidelijk parallellen met de mythe te zien zijn, geeft het er een interessante nieuwe draai aan. In Droom Weg krijgt het Pygmalion-verhaal een nieuw aromantisch perspectief – dat wil zeggen, een hoofdpersonage (Pym) dat geen romantische aantrekkingskracht ervaart. Waar Pygmalion irritaties heeft om de imperfecties en zonden van echte vrouwen, probeert Pym juist aan de werkelijkheid zelf te ontsnappen. Pym wil niet hun droom tot leven wekken, maar wil dat de droom hun werkelijkheid is.
Droom Weg verandert het romantische verhaal in een verhaal over eenzaamheid en mentale gezondheid. Galatea verschijnt hier niet als een romantische oplossing, maar eerder als een spiegel voor verlangens en worstelingen. De dromerige Galatea wordt daarmee geen liefdespartner, maar een symptoom van een diepere zoektocht naar verbinding en begrip.
De oorspronkelijke Pygmalion creëert zijn geliefde – een daad van controle en idealisering. In Droom Weg gaat het eerder om zelfonderzoek: hoe geef je vorm aan je eigen identiteit als je afwijkt van wat de maatschappij verwacht?
Representatie en mentale gezondheid
Met deze wending maakt Droom Weg van een klassiek liefdesverhaal een reflectie op hoe het is om je anders te voelen. Het gaat alsnog over dromen van verbondenheid, zonder dat dit per se romantiek hoeft te zijn. Het gaat over hoe eenzaamheid en mentale gezondheid verweven kunnen zijn met ons verlangen naar betekenis. Hierbij is de subtext dat Pym nonbinair en aromantisch is, wat hun eenzaamheid wellicht versterkt. Hoewel het niet expliciet in het boek staat, is het niet moeilijk voor te stellen dat hun drang om aan de werkelijkheid te ontsnappen hierdoor vergroot wordt.
“Slapen is altijd makkelijk voor me geweest. Het is misschien wel mijn favoriete deel van de dag-het brengt me een soort troost die ik zelden ergens anders ervaar. Je kunt je immers niet alleen voelen als je niet wakker bent om alleen te zijn.” (pp. 6-7)
Het einde van Droom Weg ligt open voor interpretatie
Het einde van het boek is niet sterk uitgelegd. Het is aan de lezer om een interpretatie te geven aan wat er precies gebeurd is. Dit past bij de algemene stijl en literaire elementen van dit boek. Omdat we te maken hebben met een droom-wereld zijn veel dingen duizelingwekkend of wazig.
Door het boek heen zitten veel filosofische gesprekken. Het gaat over wat de werkelijkheid is en het verschil tussen wakker zijn en dromen. De grens tussen deze twee dingen wordt steeds vager. Dit zorgt ervoor dat de hoofdpersoon reflecteert op wat de werkelijkheid precies is, maar vraagt de lezer ook om hetzelfde te doen.
“Als een boom omvalt in een bos maar er is niemand in de buurt om het te horen, maakt dat dan geluid? Als ik hier ben, maar niemand ziet het, besta ik dan wel?” (p.31)
Deze elementen geven het boek een diepere laag. Tegelijkertijd is het niet iedereens smaak. Daarnaast zijn veel van de filosofische onderwerpen in de gesprekken zelf redelijk standaard. Wat ze interessanter maakt, is niet per se de gedachte van het personage, maar de context van het verhaal zelf. Het boek reikt je korte gedachten en basisinformatie aan en nodigt je vervolgens uit om hier zelf verder over na te denken. Wat wel en niet ‘echt’ is in het verhaal en wat alle dromen betekenen is iets waar de lezer over na kan denken. De interpretatie van deze onderwerpen betekent dan ook veel voor hoe je het einde interpreteert.
“Realiteit moet subjectief zijn dan, toch? Dit is hoe ik het zie. We hebben allemaal besloten dat onze eigen versie van rood is hoe het er daadwerkelijk uitziet.” (p.53)
Droom Weg is een dromerig, maar donker boek
In Droom Weg worden fantasie-elementen en mooie tekeningen gebruikt om een zwaar verhaal te vertellen. Het is een interessant, maar geen makkelijk boek. De unieke combinatie van een aromantisch thema en mythologische elementen bieden een frisse invalshoek binnen mythologische hervertellingen en het graphic novel genre. Lezers die geïnteresseerd zijn in introspectieve verhalen met een dromerige sfeer zullen waarschijnlijk geboeid raken door Pym’s reis tussen droom en realiteit.
Goed
- Prachtige stijl
- Uniek verhaal
- Diepere lagen
- Belangrijke themas
Niet zo
- Kan verwarrend overkomen
- Veel filosofische uitleg
