The Deep van Rivers Solomon is een kort fantasyverhaal dat over wezens gaat die het leven anders herinneren dan normaal. Het lijkt een beetje op The Giver, maar dan een stuk duisterder. In beide verhalen is het de bedoeling dat één iemand alle herinneringen bewaart, zodat de rest van de groep ‘tevreden’ kan leven. Maar is dat wel het beste voor iedereen? En hoe ver zal de bewaarder gaan om los te breken van hun last?
Waar gaat The Deep over?
In The Deep volgen we hoofdpersoon Yetu: een jonge Historian die de herinneringen van haar soortgenoten bewaart. Deze zeemeermensen stammen af van verdronken zwangere vrouwen. Afrikaanse vrouwen die als slaven op een schip werden meegenomen en over boord werden gegooid als ze te moeilijk gingen doen. De zeemeermensen werden in de zee geboren uit hun buik. Dit verleden is te traumatisch voor Yetu’s volk om te onthouden. Daarom moet Yetu het voor ze onthouden.
Tot Yetu besluit dat het haar te veel wordt. Vanaf dat ze 14 jaar oud is, moet Yetu niet alleen alle trauma’s constant bij zich dragen en herleven. Eens per jaar moet ze de herinneringen ook weer tijdelijk teruggeven aan haar volk. Een ongelofelijk pijnlijk proces. Wanneer Yetu een jaar of twintig oud is, besluit ze tijdens dit proces te vluchten. Zonder de zwaarte van alle herinneringen zwemt ze naar het oppervlak toe, op zoek naar haar eigen identiteit.
Zal haar volk zonder haar overleven? Durft Yetu dat erop te wagen? En nu ze zichzelf eenmaal gevonden heeft, is ze wel tevreden met wie ze is geworden?
De worldbuilding is wat gek
Om goed mee te kunnen gaan in dit verhaal, moet je geloven dat een heel volk het prima vindt om een kind van 14 rond te laten zwemmen met generaties aan trauma. Natuurlijk begrijpen ze zelf niet hoe heftig dat is, omdat ze ieder jaar vergeten hoe dat is. Toch vraag ik me af waarom ze die last op de schouders van één veertienjarige leggen. Waarom verdelen ze deze last niet over een aantal mensen? Waarom is dit geen taak voor een wat ouder iemand?
Daarnaast is er een soort paradox tussen niet kunnen leven met trauma en toch behoefte hebben aan die kennis. Daarom moet Yetu ieder jaar het pijnlijke proces van het tijdelijk teruggeven doorstaan. Omdat haar volk anders vergeet wie ze zijn, wat ook weer dramatische gevolgen heeft. Klinkt alsof er een middenweg nodig is. Beetje gek dat het 600 jaar duurt voordat ze dat beseffen.
Yetu is hoogsensitief
Niet alleen is Yetu heel jong wanneer ze wordt uitgekozen. Ze is ook ‘extra gevoelig’. Het leest alsof Yetu misschien autisme heeft. Ze raakt snel overprikkeld. Dit wordt gezien als een fantastisch kenmerk van een goede Historian. Uiteraard is die rol een eer.
Helaas betekent het voor Yetu dat ze constant pijn heeft en overweldigd raakt. Ze raakt haar grip op het heden geregeld kwijt. Het levert een interessant dilemma op: kiest Yetu ervoor om een einde te maken aan haar eigen pijn? Of blijft ze zichzelf opofferen voor haar volk dat haar worstelingen niet begrijpt?
Yetu’s volk is genderqueer
Het wordt nooit helemaal duidelijk beschreven hoe Yetu’s volk er precies uitziet. Je hebt al snel door dat het om zwarte zeemeermensen gaan, maar verder weinig. Later in het verhaal legt Yetu uit dat alle zeemeermensen mogelijkheden hebben om mannelijke en/of vrouwelijke voorplantingsorganen te hebben. Daarin kunnen ze zelf kiezen of wisselen afhankelijk van behoefte. Het ene moment kan een zeemeermens dus door het leven gaan als vrouw, het andere moment als man. Of iemand kan tijdens het paren beide geslachtsorganen tegelijk gebruiken. Daarnaast benoemt Yetu dat paren vaak met wel vijf zeemeermensen samen gebeurt.
Ondanks dat er geen nadruk op ligt, is The Deep dus behoorlijk queer. Causally queer, ook al zijn er ook een paar ‘same sex’-stelletjes, voor zover je dat zo kan noemen binnen deze worldbuilding.
The Deep zet je aan het denken
The Deep behandelt dus thema’s zoals transgenerationeel trauma, racisme, neurodiversiteit, genderqueerness, individualisme en opoffering. Best heftig en toch leest dit verhaal best makkelijk weg.
Je groeit namelijk samen met Yetu door dilemma’s heen. Eerst maak je haar worstelingen met hoogsensitiviteit en jezelf opofferen voor een ander mee. Dan ontsnapt ze en leert ze juist dat ze sterk wil zijn voor haar volk. Dat ze wil zoeken naar een oplossing en de meerwaarde inzien van onderdeel van een groep zijn. Die ontwikkelingen voelen allemaal erg natuurlijk. Daarnaast scheelt het ook dat het boek vrij kort is en in een fantasy-setting plaatsvindt. The Deep is een intrigerend en uniek verhaal dat een grotere impact heeft dan de dikte van het boek doet vermoeden.
The Deep
Intrigerend met diepgang
Goed
- Uniek
- Ingrijpend
- Root voor hoofdpersoon
- Empowering
- Queer
Niet zo
- Zwaar
- Veel voor een kort verhaal
- Overbodig complex soms
