Een documentaire die een nog levende muzikant naast grootheden als Wolfgang Amadeus Mozart, Ludwig van Beethoven en Leonard Bernstein zet. Dat moet wel een vrij kritiekloze documentaire zijn. Echter: in Music by John Williams is deze verheerlijking van de hoofdpersoon wat ons betreft volledig terecht. Zo lang de inmiddels 95-jarige John Williams – niet te verwarren met de presentator van Help, mijn man is klusser – nog leeft, moeten we hem op dit voetstuk blijven plaatsen.
Waar gaat Music by John Williams (2024) over?
De titel zegt misschien wel genoeg. In deze 106 minuten durende docu blikken we terug op het werk van John Williams. Natuurlijk wordt zijn muziek verweven in zijn leven, waarbij vooral in het eerste uur wordt gekozen voor een vrij traditionele aanpak. Chronologisch, met relevante talking heads die het hebben over het vroege leven van Williams.
We leren in het begin van deze documentaire over de ouders en vooral de vader van Williams. Hij was zelf begenadigd pianist, vooral in de jazz wereld. John groeide op met muziek en werd uiteindelijk zelf ook jazzpianist. Onder de naam Johnny Williams nam hij albums op en trad hij op samen met jazz legendes. Daarbij vonden we saxofonist Branford Marsalis een opvallende ’talking head’. Hij kon ons echt vertellen hoe goed de jonge Johnny was als pianist.
The Sugarland Express: start van gouden duo
John kreeg op een dag een belletje van iemand die hem kennis liet maken met een jonge filmmaker: Steven Spielberg. Hij was zelf een grotere kenner van de klassieke filmmuziek dan Williams zelf, zo blikt de componist terug. Later in de documentaire zegt hij zelfs: “het mooiste moment uit mijn carrière is dat ik Steven ontmoette.”
Met het maken van de debuutfilm van Spielberg, The Sugarland Express, begon het bestaan van het ‘gouden duo’. Voor de soundtrack schakelde Williams de hulp in van een vriend uit de jazzwereld: de Vlaamse Toots Thielemans. De man zelf is inmiddels overleden, maar zijn gezicht en naam zijn onderdeel van deze documentaire. Spielberg zelf blikt met grote woorden terug op de release van de film: “Ik heb mijzelf voorgenomen: nooit meer laat ik een film door iemand anders van muziek voorzien.”
Spielberg, Howard en Stone
Het gaat al snel verder dan de eerste samenwerking met Spielberg. De carrière van de componist gaat volgens deze documentaire namelijk niet langs de tijd, maar vooral langs de filmmakers met wie hij samenwerkte. Natuurlijk komt zijn samenwerking binnen het ‘gouden duo’ het vaakst langs. “Little Steve” komt als talking head binnen deze documentaire ook het meest uitgebreid aan het woord. De twee komen zelfs een aantal keer samen in beeld: de twee zijn in al de jaren echte vrienden geworden.
Natuurlijk werkte Williams niet alleen met Spielberg. Zijn twijfel over de samenwerking met George Lucas voor de toen nog onbekende en volledig nieuwe Star Wars films komt aan bod. Volgens Williams zelf werd de twijfel weggenomen door één gesproken zin van Spielberg. Ook de politiek geladen films van Oliver Stone en zijn samenwerkingen met Ron Howard komen in beeld.
Zijn samenwerking met Chris Columbus voor Home Alone en de Harry Potter-reeks lijkt vooral het perfecte fanverhaal. Columbus zegt zelf: “Ik belde een manager en die zei: ‘Ik ga dit even voorleggen aan mijn client, John Williams’. Ik kon mijn oren niet geloven.”
Het is een herkenbaar fenomeen voor ons als kijker. We kunnen onze oren niet geloven als alle wereldberoemde klassiekers, oorwurmen bijna, voorbij trekken. Tot aan de laatste noot van ‘Return to Neverland’ uit Hook in de credits van de film geniet je van al het werk dat Williams ons bracht. In de verleden tijd, want met Indiana Jones and the Dial of Destiny maakte Williams – naar eigen zeggen – zijn laatste.
Conclusie
Voor Music by John Williams is de kleine twee uur die de film als speelduur draagt eigenlijk niet genoeg. We zouden liever een serie van acht, misschien wel tien afleveringen over de man zien. Gelukkig kunnen we voor een uitgebreide studie ook terecht bij de uitgebreide podcast serie The Baton, waarin op elke film wordt ingegaan.
Wat betreft deze documentaire: We zien weinig nieuwe dingen in de manier waarop deze documentaire is gemaakt. Noem je jezelf een echte fan van de ‘crafts’ in Hollywood? Dan moet je het werk van de meester zien. En vooral horen.