De bladeren beginnen weer van de bomen te vallen en met de grijze luchten wordt het er allemaal ook niet vrolijker op. Gelukkig begint dan het meest sfeervolle filmfestival van Nederland: het LIFF, ofwel: Leiden International Film Festival. Tijdens de eerste dagen zagen we films met een duidelijk overkoepelend thema: hoe zijn je zonden of schaduwkanten te rijmen met je eigen persoonlijkheid?
Conclave: zondigen tegenover God om de Kerk te redden
Het beste vind je dit thema terug in de allereerste film die we dit festival hebben gezien: Conclave. Het is de nieuwe film van Duitse regisseur Edward Berger, die nog geen twee jaar geleden vriend en vijand verraste met zijn remake van All Quiet on the Western Front. Opnieuw staat in deze film, gebaseerd op het werk van Robert Harris over hetzelfde onderwerp, een oorlog centraal. Tenminste: als het aan de personages in deze film ligt.
In het middelpunt staat kardinaal Lawrence (Ralph Fiennes), die door de inmiddels overleden Paus – die in de film naamloos blijft – gevraagd wordt de nieuwe Conclave te leiden: er moet natuurlijk zo snel als mogelijk een nieuwe Paus komen. De kerk kan een nieuwe crisis niet gebruiken. Vooral als dat betekent dat de conservatieve flank van de kerk weer aan de macht komt.
Kardinaal Lawrence heeft het in de tussentijd niet makkelijk met zijn eigen geloof. God lijkt zijn gebeden te negeren en hij voelt zich, ondanks zijn belangrijke taak, niet gehoord. Het geroddel binnen de groep kardinalen komt hem inmiddels de strot uit, maar toch gaat hij er in mee. Hij gaat mee in de zonden van zijn collega’s en krijgt daar een eigen “excuus” voor: de waarheid moet op tafel.
We zien het thema uitgebreid terug in dit LIFF pareltje. Hoe kan Lawrence met zichzelf leven als hij niet de volledige waarheid boven tafel kan krijgen? Hoe kan hij zonder zijn eigen beloften (letterlijk) te breken dit voor elkaar krijgen? Het levert een bijzonder mooi uitgebalanceerd verhaal op dat tot aan het einde toe nog de nodige twists bevat.
Last Stop in Yuma County: wie heeft een misdaad echt ‘op zijn geweten’?
Op een volledig andere wijze zien we het thema terug in The Last Stop in Yuma County. Verder kunnen de twee films bijna niet uit elkaar liggen: het bewijs van het LIFF als divers filmfestival. Regisseur Francis Galluppi waarschuwt ons in een videoboodschap vanuit zijn werkkamer in Californië voor de zwarte komedie die ons wordt voorgeschoteld. De zaal lacht zenuwachtig.
Hoofdrolspeler Jim Cummings is een bekende van het festival in Leiden. Met de film Thunder Road, die hij zelf maakte en waarin hij ook de hoofdrol speelde, stond hij zelf op het festival. LIFF-programmeur Cedric Muyers haalde in de podcast Filmsociëteit daar recent nog herinneringen over op: “Hij heeft het zo leuk gehad. Je merkt het gelijk aan hoe zijn vakgenoten reageren op ons festival en ook bij Yuma County heeft het wel geholpen.”
Het thema van deze film is in principe nog moeilijk te bevatten als je de gekkigheid op het scherm ziet losbarsten. Als je wat meer afstand neemt van de materie wordt het wel duidelijk. Wanneer ben je nu schuldig aan de zonden die je hebt begaan? Bij de ‘slick knives salesman’, die op een slimme manier naamloos blijft, is deze vraag beantwoorden letterlijk van levensbelang.
LIFF-parel When the Light Breaks: waar eindigt rouw en start liefdesverdriet?
Waar kruisen zonden en liefde elkaar? Ook die vraag is geen vreemde voor de cinema. Vreemdgaan en verkeerde liefde zijn thema’s waar filmmakers maar al te graag los op gaan. Ook voor regisseur Rúnar Rúnarsson staat dit thema centraal in When the Light Breaks.
Maar het gaat voor hemzelf om veel meer dan dat. Het gaat om ‘sisterhood’, zoals hij het zelf noemt tijdens de ontmoeting tussen hem en het publiek in Leiden. Hij memoreert een scène in de film waarin het geheim dat hoofdpersonage Una (Elín Hall) al de hele film met haar meedraagt op een subtiele manier aan het licht komt.
Misschien is Rúnarsson’s uitleg over licht en donker wel een samenvatting van waar dit thema over gaat: “als je nooit in het donker hebt gestaan, weet je niet hoe het licht eruit ziet.” Een uitspraak tijdens de ontmoeting die bij ons is blijven hangen. In alle drie de films gaan de zonden en de persoonlijkheden van de personages hand in hand. Laat dat dan ook de boodschap van de eerste dagen zijn: het kan hand in hand gaan.
Geekish bezoekt ook de komende dagen een brede selectie films op het Leiden International Film Festival. Alle belangrijke trends die we bespeuren analyseren we verder in de serie Geekish bezoekt LIFF.
