Meestal heb ik geen hoge verwachtingen van dystopische YA-films, maar kijk ik ze omdat ik mijn hersenen uit kan zetten. The Hunger Games is hierop uiteraard een uitzondering, maar in The Maze Runner, Uglies, Divergent en The Darkest Minds zit niet superveel diepgang. Helemaal prima, zolang dat is wat je zoekt. The Giver (2014) sluit daar perfect op aan, ook al heeft deze misschien meer diepgang dan je vooraf zou denken. Deze film heeft een verrassend sterke boodschap die extra hard binnenkomt door het goede acteerwerk van Meryl Streep en Jeff Bridges.
Lees meer over klassieke YA-boeken van tien jaar terug.
Waar gaat The Giver over?
Jonas woont in een perfecte maatschappij zonder oorlog, pijn, geweld, honger of lijden. Iedereen is hetzelfde en je hoeft eigenlijk geen keuzes te maken. Maaltijden en medicijnen worden perfect op de behoeften van je lichaam afgesteld. Baby’s worden niet uit liefde gemaakt, maar vanuit een wetenschappelijk oogpunt. Op basis van je vaardigheden wordt er zelfs voor je bepaald welke baan geschikt is voor de rest van je leven. En iedereen is tevreden.
Wanneer Jonas de baan ‘Receiver’ krijgt toegewezen, komt hij in contact met een oudere man: ‘Giver’. Het is aan Jonas om alle herinneringen te ontvangen die zijn maatschappij bewust is vergeten. Hij leert wat het is om echte plezier te ervaren, maar ook wat het is om pijn te voelen. Dan ineens is Jonas toch niet zo tevreden over zijn wereld. Wat kan hij doen om de maatschappij te veranderen?
PS: voor de Swifties is het leuk om te weten dat Taylor Swift een bijrol heeft.
Wat maakt deze generieke dystopian YA toch uniek?
Is jouw favoriete deel van The Hunger Games toen Katniss zich voor Prim opofferde? Dan is The Giver precies iets voor jou. Ik had niet verwacht dat deze film GEEN liefdesdriehoek zou hebben (liefde kennen de personages namelijk niet) en dat de nadruk zou liggen op de band tussen Jonas en een familielid! Dat was ontzettend hartverwarmend om te zien. Deze film zou misschien nog beter zijn als er helemaal geen romantiek in zat en het vooral gefocust was op familie en vriendschap. Toegegeven: de romantiek drijft het verhaal wel enigszins voort.
Ook had ik niet verwacht dat The Giver een écht krachtige boodschap zou hebben. Het dilemma tussen geen pijn willen ervaren, maar ook niet ongevoelig willen zijn, wordt sterk neergezet. Je kunt het positieve niet zonder het negatieve hebben, en we hebben beide nodig om empathische keuzes te maken. Vooral Jeff Bridges weet dit heel goed te vertalen met zijn acteerwerk.
Zwart-wit gimmick
Het grootste deel van The Giver is zwart-wit. Dat is misschien even wennen en voelt wat ‘gimmicky’ aan, maar uiteindelijk valt alles op z’n plaats. Het is een filmische manier om het verhaal ook zonder woorden te vertellen. Een beetje ‘on the nose’ wel, maar alsnog voegt het iets toe aan de film. Even doorbijten dus en uiteindelijk komt alles goed.
Geen diversiteit in The Giver: bewust?
Deze film zet je ontzettend aan het denken over hoe de ideale samenleving eruitziet. Wat betekent het om ‘hetzelfde’ te zijn? Is er dan maar één huidskleur en welke dan? Is er dan maar één geslacht? Is iedereen dan queer? Ik ben heel benieuwd hoe een moderne remake van The Giver eruit zou zien.
In de film wordt er namelijk een punt van gemaakt om te benoemen dat iedereen hetzelfde is en dat religie bijvoorbeeld niet meer bestaat. Het is dus best logisch dat Jonas in een (bijna?) volledig witte samenleving woont, ervan uitgaande dat er andere communities zijn met andere huidskleuren, maar het is wel jammer. Dan mis je die representatie namelijk. Daarnaast wordt Jonas z’n referentiekader bijgesteld door stereotypische herinneringen van niet-witte mensen. Dat heeft natuurlijk meer impact dan beelden van ‘gewoon nog een community met een andere huidskleur’, maar toch is die stereotypering jammer. Met een moderne kijk op deze film was het nóg krachtiger geweest als je meerdere vergelijkbare verhaallijnen ziet vanuit de verschillende communities.
Iets anders dat me aan het denken zette, is het gebrek aan representatie vn niet-able bodied mensen en mensen met een chronische ziekte bijvoorbeeld. Dat is in Jonas z’n maatschappij ‘weggeperfectioneerd’, maar dat wordt niet zo benoemd. Het zou juist tof zijn als Jonas ook beelden te zien krijgt van niet-able bodied mensen die het ook prima redden en dat hij daar wat over zegt. Een ‘wauw, zo kan het dus ook!’-opmerking bijvoorbeeld.
Kortom: genoeg stof om je aan het denken te zetten en dat is gaaf.
The Giver is een YA-versie van Equilibrium (2002)
Equilibrium (2002) met Christian Bale is een actiefilm die me altijd is bijgebleven. Ik vond het ontzettend uniek dat iemand een maatschappij had bedacht waarin gevoelens niet bestaan en zelfs illegaal zijn. Uiteraard volgt er dan een opstand. The Giver is een soort dystopian YA-versie daarvan met wat minder actie en wat meer wholesome momenten. Zeker een aanrader dus!
The Giver
Wholesome en diepgaand
Goed
- Food for thought
- Wholesome
- Minder cliché dan verwacht
- Goed acteerwerk
- Kijkt lekker weg
Niet zo
- Traag
- Geen diversiteit (bewust?)
- Niet spannend genoeg
